Być może znajdą się tutaj fani jednego z moich ulubionych seriali o wdzięcznej nazwie Vikings/Wikingowie. Jeśli tak, z pewnością zainteresują ich fakty na temat prawdziwej społeczności Wikingów. No, chyba że oglądacie tylko dla dobrych bitew, których w serialu nie brakuje, ale mam nadzieję, że nie. A może lubicie historię lub interesujecie się Skandynawią? Mam coś dla Was. Zaczynajmy!...
... od początku.
Skąd się w ogóle wzięło słowo Wikingowie? "Vikings" kojarzono z językiem staronordyjskim, w którym to słowo "vik" oznaczało zatokę, a później ze starofrancuskim "witsing". Byli znani jako ludzie popiołu, ale już na przykład wśród Niemców jako ludzie wody, czyli Lochlannach. My, Słowianie, nazywaliśmy ich "Waregami", czyli zaprzysiężonymi ludźmi.
Wikingów możemy podzielić na Norwegów, wśród których znajdziemy większość odkrywców, Szwedów, którzy przede wszystkim zajmowali się handlem, oraz Duńczyków, odpowiedzialnych za wyprawy łupieżcze.
Serial Wikingowie jest zgodny z historią w wielu sprawach, między innymi w kwestii mitologii oraz wypraw, od których zaczniemy. Faktycznie, początkowo ludzie północy nie ruszali poza swoje, Północne Morze, a najdalej docierali do wysp szkockich. Dopiero w roku 793 dotarli do wybrzeży Anglii, w 874 do Islandii, a do Ameryki około roku 1000. Prawdą jest zatem, że to oni odkryli tamtejsze lądy. Dlaczego nie przedstawia się ich jako oficjalnych odkrywców? Główny powód jest taki, że ze względu na kłótnie z tubylcami i wewnętrzne konflikty porzucili osady w Nowym Świecie. Oczywiście nie zrobili tego tak od razu, bo cóż znaczyliby Wikingowie, gdyby szybko się poddawali. Próbowali Amerykę skolonizować. Ich ekscytacja związana z daleką wyprawą i Nowym Światem ciekawie zbiegła się w czasie z lękiem Europy przed rzekomym końcem świata w roku tysięcznym. Organizatorem pierwszej wyprawy został znany Eryk Rudy, jednak Grenlandia i Ameryka nie okazały się tak piękne, jak obiecywano. Przetrwali w tamtych krainach dzięki oferującą zasoby morskich stworzeń wielkiej wodzie. Niewiele wypraw kończyło się klęską - największą był sztorm, który spotkał Thorsteina Erikssona. Jednak Wikingowie, ze względu na usposobienie nie potrafili porozumieć się z odmiennymi od nich tubylcami zamieszkującymi krainy Ameryki. Winą za porzucenie nowego świata obarcza się kulturowe nieporozumienia. Próby kolonizacji Ameryki przez Wikingów potwierdzają archeologiczne odkrycia na tych terenach.
Przyczyny ekspansji Wikingów nie były zbyt oryginalne. W Skandynawii panował surowy klimat, brak im było ziemi uprawnej. Niewątpliwie jednak duże znaczenie miała ich natura - ciekawość, żądza odkryć i grabieży.
Którzy Normanowie wsławili się najbardziej?
Na początku nam, Polakom, nie wolno nie wspomnieć o Kanucie Wielkim, synu... Świętosławy. Serio. W niektórych źródłach znajdziemy nawet informacje o tym, jakoby sam Mieszko I miał być spokrewniony z Wikingami. O ile to można poddać w wątpliwość, o tyle pewnym jest, że Świętosława poślubiła Swena Widłobrodego. Ich syn podbił Wyspy Brytyjskie, więc mamy się czym chwalić, o czym więcej dowiecie się z powieści pani Cherezińskiej, a o tym w szczególności z Hardej.
Był też Rollo(n), który podbił półwysep francuski i nadał mu nazwę Normandii. Był nawet Ragnar Lodbrok, półlegendarny król Danii, który wielokrotnie napadał na Brytanię. Prawdziwe są również postacie jego synów.
Jednak wszystkim zapewne najbardziej znany jest sam Wilhelm Zdobywca, który po wygranej w 1066 roku bitwie pod Hastings, uznawanej za jedną z tych, która zmieniła losy świata, pokonał Harolda i zapoczątkował dynastię Plantagenetów.
A jakie były kobiety w świecie Wikingów?
Serial nieco koloryzuje fakty, choć zdarzały się wyjątki kobiet wojowniczek, o wysokiej pozycji. Tak naprawdę nie posiadały praw politycznych, mężatki miały ograniczoną swobodę, a największymi przywilejami mogły się cieszyć... wdowy, które zarządzały majątkiem własnym i zmarłego męża. A jednak ich głównym zadaniem było zajmowanie się domostwem. Zdarzały się jednak kobiety takie jak królowa Aasy, która brała udział w zabójstwie swojego męża, by zapewnić tron synowi i wnukom, a pochowana została w typowy dla Wikingów sposób - w łodzi. Wśród kobiecej biżuterii szczególnie cenione były naszyjniki.
Teraz o tym, co wielu interesuje najbardziej, czyli parę słów o mitologii.
Jeśli chodzi o Bogów, oprócz najbardziej znanych, takich jak Odyn (bóg mądrości i władca Walhalli), Thor (władca wojowników i piorunów) czy Loki (boga rodu potworów), byli i inni - Baldur (bóg sprawiedliwości), Freja (bogini miłości i piękna), Skadi (bogini łowów) czy Hel (bogini śmierci). Nie wiem jak wy, ale ja często stykając się z tym tematem myślę o tym, jak bardzo przeplatają się ze sobą wszystkie wierzenia światów starożytnych czy po prostu ludów innych, niż chrześcijańskie.
A nawet z chrześcijaństwem Normanowie mieli coś wspólnego. W końcu czym jest Walhalla, jeśli nie rajem dla poległych wojowników? Na nią też trzeba było zasłużyć. Znajduje się w Asgardzie, czyli jednej z Dziewięciu Krain, zamieszkana przez Bogów, do której prowadzi Tęczowy Most. W nordyckiej mitologii najważniejsze i najpopularniejsze opowieści dotyczą Drzewa życia, czyli Yggdrasila, Dziewięciu Krain, w tym Asgardu, siedziby elfów i krainy zmarłych czy mit o stworzeniu świata z otchłani wypełnionej lodem.
(Dla zainteresowanych fanów Gry o tron/Pieśni Lodu i Ognia: powszechnie znane są inspiracje pana Martina historią. Możecie je odnaleźć nawet tutaj, w mitach czy imionach, takich jak Hodur, ślepy bóg, którego czyny miały być zapowiedzią końca świata - za namową Lokiego, nieświadomie zabił on własnego brata, Baldura).
A na koniec trochę północnych świąt.
WINTERNIGHTS 29 października - 2 listopada, rozpoczęcie zimy, wspominanie zmarłych, wróżby.
JUL 21/22 grudnia, to takie nasze Boże Narodzenie i pożegnanie zimowych ciemności, czas ucztowania i składania obietnic.
ROK KSIĘŻYCOWY 20-31 grudnia, który Wikingowie powinni przeznaczyć na rozważania.
THURSEBLOT, styczniowa pełnia, święto poświęcone Thorowi.
WALPURGIS 22 kwietnia-1 maja, magiczne święto, upamiętnia dziewięć nocy, które spędził Odyn na Drzewie Życia. W tym czasie umarli wracali na ziemię.
EINHERJAR 30 maja, święto poległych wojowników.
MIDSUMMER 20/21 czerwca, czyli przesilenie letnie.
MABON 22-23 września, dożynki.
0 komentarze:
Prześlij komentarz